Pottenbakkersduivel, vuurduivel of keramiekduivel
Daemones Ceramici komt uit de Griekse mythologie ten tijde van Homerus, en omvat 5 kwaadaardige geesten die de pottenbakkers tergden en plaagden.
Deze vijf geesten hadden elk hun specialiteit waarmee ze de ambachtslui het leven zuur konden maken:
- Syntribos (de verbrijzelaar)
- Smaragos (de verpletteraar)
- Asbetos (de verkoler)
- Sabaktes (de vernietiger)
- Omodamos (versmelter van de (niet-)gebakken stukken)
Homerus Epigrammen, Fragment 14:
'Pottenbakkers, als jullie mij een mooi geschenk zullen geven, zal ik voor jullie zingen. Kom dan, Athene, met de hand geheven boven de oven. Laat de potten en alle schalen goed uitkomen en van goede kwaliteit gebakken zijn; laat ze goede prijzen behalen en in overvloed op de markten en in overvloed op straat verkocht worden.
Geef dat de pottenbakkers grote winst mogen behalen en sta mij toe om voor hen de mooiste liederen te zingen.
Maar als je schaamteloos wordt en valse beloften maakt, dan roep ik de vernietigers van ovens, Syntribos en Smaragos en Asbetos en Sabaktes en Omodamos bij elkaar, die dit vak veel kwaad kunnen doen. Kom allemaal en plunder de ovenwerf en de gebouwen: laat de hele oven opschudden tot de luide klaagzang van de pottenbakker. Zoals de kaak van een paard maalt, zo laat de oven alle potten erin verpoederen. En ook jij, dochter van de zon, Kirke (Circe) de heks, kom en spreek wrede spreuken uit; kwetsen zowel deze mannen als hun handwerk. Laat Cheiron (Chiron) ook komen en vele Centauren brengen - allen die aan de handen van Herakles (Herakles) ontsnapten en allen die werden vernietigd: laat ze de potten droevig verwoesten en de oven omverwerpen, en laat de pottenbakkers het onheil zien en wees zeer bedroefd; maar ik zal glunderen als ik hun ongelukkige ambacht aanschouw.
En als iemand van hen zich bukt om naar binnen te kijken, laat dan zijn hele gezicht verbranden, zodat alle mannen leren eerlijk te handelen.'
Hieruit komt de legende, die onder vele pottenbakkers en ambachtslui nog steeds in ere wordt gedragen. In sommige Oosterse landen vragen ze de ovengoden om bescherming door een bloem te offeren. In Westerse landen ontstond het gebruik om een keramiekduivel te maken. Dit duiveltje wordt dan tijdens het bakken bovenop de keramiekoven geplaatst om zo om extra bescherming te vragen.
Dus daarom, ook in mijn klein Anjoly-ateliertje staat nu een keramiekduiveltje (handgemaakt), ter bescherming van de keramieken stukken. Baat het niet, dan schaadt het niet